PSİKOTEKNİK DEĞERLENDİRMEDE UYGULANAN TESTLER
Sürücüler TC Sağlık Bakanlığı'nın yayımlamış olduğu 4 Sayılı Cetvel ile belirlenmiş kriterler doğrultusunda teste alınırlar. Bu amaçla geliştirilmiş bilgisayar destekli testler ile ölçümlenirler. Testler aşağıda gösterildiği şekildedir.
|
|
SEÇİCİ DİKKAT DÜZEYİ [ SIGNAL ] Bu testte, adayın, karmaşık uyaranlar arasından belirli uyaranları ayrıştırması istenerek, seçici dikkat düzeyi ölçülür. Sürücülerin uzun süre monoton bir ortamda seçici dikkat düzeylerinin düşebileceği ihtimalini göz önüne alındığında ve kazaların ana nedenlerinden birinin dikkat ve konsantrasyon kaybı olduğu düşünüldüğünde sürücülerin dikkat düzeyinin belirlenmesi güvenli sürücülük açısından büyük öneme sahiptir. |
|
|
ANLAMA VE DEĞERLENDİRME [ SPM ] Soyut görsel şekiller arasındaki ilişkilerin kavranması ve fark edilmesi üzerine kurulu olan bu testte, kişilerin olaylar arasındaki ilişkileri anlama,değerlendirme yetenekleri ölçülür. Olayları ve olası sonuçlarını algılamanın sürüş esnasında olası riskli durumlardan uzak durmak için birinci derecede öneme sahip olduğu kesindir. Muhakeme yeteneği düşük kişilerin bulundukları ortamdaki olayları algılayamadıkları ve buna bağlı gerekli tedbirleri almamaları nedeniyle riskli durumlara düştükleri ve kazaya karıştıkları veya neden oldukları belirlenmiştir. |
|
|
HIZ ve MESAFE ALGILAMA [ HMT ] Bu testte adayın, uyaranların hareket hızını ve uyaranlar arası mesafeyi tahmin etme becerisi ölçülür. Sürücülük becerisini belirleyen en önemli unsurlardan birisini oluşturması açısından önemlidir. Hız mesafe tahmin testi sonuçları sürücünün temkinli veya riskli araç kullanma eğilimini hakkında da önemli bilgiler vermektedir. |
|
|
GÖRÜŞ AÇISI & KOORDİNASYON [ IIB ]
Periferal görme ve ikili işlem becerisi testi ile ilgili değerlendirme, 140 derecelik açı içinde başın sağ ve sol ekstreminden, yani bu açıdan verilen uyaranların kişinin görüş açısına ne zaman girdiğinin incelenmesidir. Bu test, adayın dikkatini, karşısında yer alan bir göreve, direksiyon kullanarak yoğunlaştırdığı esnada, sağ ve soldan gelen uyaranları fark ederek tepki vermesi üzerine kuruludur.
|
|
|
DETERMİNASYON TESTİ [ DT ]
Yoğun uyaran akışı ve stres altında tepki hızı ve kalitesi, bu testte farklı renklerdeki görsel uyaranlara ve farklı tonlardaki sesli uyaranlara aday tarafından verilen doğru tepkiler ve bu tepkilerin hızları ölçülür. Ani ve panik bir durumda adayın ne kadar hızlı ve ne derece doğru tepki verebileceği ölçülür. Sürücülerin ani değişimleri ne kadar çabuk ve doğru fark edip tepki verdiklerinin ölçümüdür.
|
|
|
GÖRSEL SÜREKLİLİK TESTİ [ LVT ]
Karmaşık görüntülerin olduğu bir ortamda, dikkatin belirli bir yön üzerinde kontrollü şekilde yönlendirilebilmesi. Bu test kişinin aşağıdaki özellikler açısından ne derece yeterli olduğunu gösterecek veri sağlar: • Görsel olarak karmaşık yapılanmış ve belirsiz ortamlarla başa çıkabilme (dikkat yöneliminin böyle bir ortamda dahi korunabilmesi), • Görsel bir ortamda dikkat dağıtıcı unsurları eleyebilme ve dikkat dağıtıcılara karşı direnç gösterebilme, • Yönlendirmeyi sağlayan, işaretleri (indikatörleri) takip edebilme, • Sürekli dikkatin korunabilmesi. |
|
|
TAŞİSTOSTOPİK GÖRSEL ALGILAMA TESTİ [ATAVT] Kısa sürelerle (1 saniye) gösterilen trafikle ilgili görüntüler sonrasında görsel algılama performansını ve algısal hızı ölçen bir testtir.
|
|
|
SÜREKLİ DİKKAT ve PROBLEM ÇÖZME [COG] Testte adayın sürekli dikkat performansı ölçülmektedir. Testte adaylara her soruda ekran üzerinde 4 yukarıda biri aşağıda olmak üzere toplam 5 adet şekil gösterilmektedir. Adaylardan beklenen , aşağıda verilen şeklin yukarıdaki şekillerden birisi ile aynı olup olmadığına hızlı bir şekilde karar vermeleridir. Aşağıdaki şekil yukarıdaki şekillerden birisi ile aynı olduğunda adaydan evet yanıtını vermesi beklenmekte eğer aşağıdaki şekil yukarıdaki şekillerden tamamen farklı ise bu durumda da adaydan hayır yanıtını vermesi beklenmektedir |
KAYNAK